ស្របពេលនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានសម្រេចប្រកាសដាក់ឈ្មោះស្ពានអាកាសនេះ ជាចំណងដៃឆ្នាំថ្មីសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាទូទាំងប្រទេស ដោយភ្ជាប់ទៅន័យប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយតែម្ដង ៖ «ខួប ៣៣ឆ្នាំ នឹងមានស្ពានចំណងដៃមួយ ឥឡូវគេហៅស្ពានអាកាស ៧ មករា ស្តុបពេទ្យលោកសង្ឃ។ គេហៅអ៊ីចឹងបាត់ទៅហើយ។ ឥឡូវសុំប្រកាសប្រសិទ្ធិនាមស្ពានអាកាសស្តុបពេទ្យលោកសង្ឃហ្នឹងទៅ ជាស្ពាន ៧ មករា តែម្ដងទៅ បើគេហៅអ៊ីចឹងទៅហើយ»។
សេចក្ដីប្រកាសនេះ បានធ្វើឲ្យមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំង ដែលជាបក្សប្រជែងនយោបាយជាមួយបក្សប្រជាជនរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី មិនសប្បាយចិត្ត។
លោក យឹម សុវណ្ណ ដំណាងរាស្ត្រគណបក្ស សម រង្ស៊ី គិតថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានឆ្លៀតឱកាសទាញយកសមិទ្ធផលនេះទុកជាប្រយោជន៍បក្សប្រជាជនទៅវិញ ៖ «គួរណាស់តែស្ទាបស្ទង់ ធ្វើប្រជាមតិឲ្យមានមតិឯកភាពមួយ ដើម្បីដាក់ឈ្មោះលើសមិទ្ធផលដែលចេញពីខ្មែរទាំងអស់គ្នា ធ្វើបែបនេះដូចជាក្លាយទៅជាស្ពានរបស់គណបក្សទៅវិញ»។
ប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយនៃប្រទេសកម្ពុជាបង្ហាញថា សមិទ្ធផលផ្លូវស្ពាន មានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លាបំផុត ដើម្បីជំរុញ និងលើកតម្កើងប្រជាប្រិយភាពរបស់របបនយោបាយមួយ ឬបក្សនយោបាយមួយ ក្នុងការទាក់ទាញអ្នកគាំទ្រ។ ដូច្នេះហើយទើបឈ្មោះអ្នកនយោបាយខ្មែរ និងបរទេសខ្លះត្រូវបានគេចារឈ្មោះនៅតាមដងវិថីសំខាន់ៗ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ តាំងពីឆ្នាំ១៩៥០ ជាង មកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ជាក់ស្ដែងដូចជាមហាវិថី សាល ឌឺហ្គោល (Charles de Gaulle) មហាវិថី ម៉ៅ សេទុង (Mao Tse Tung) មហាវិថីសេនាប្រមុខ គីម អ៊ីលស៊ុង មហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ី មហាវិថីព្រះនរោត្តម មហាវិថីសុធារស ជាដើម។ ក្រៅពីនេះនៅមានឈ្មោះផ្លូវតូចៗ ច្រើនទៀត ដែលមានឈ្មោះជាបរទេស និងទាក់ទងនិងនយោបាយ។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា ការចារឈ្មោះដូច្នេះមានន័យជាកិត្តិយសនយោបាយ ជាការគោរព ទុកជាអនុស្សាវរីយ៍ ជាពិសេសជាការបង្ហាញសមិទ្ធផល។
ចំពោះការដាក់ឈ្មោះស្ពានអាកាស៧មករានេះ លោក បណ្ឌិត យល់ថា ជារឿងធម្មតាសម្រាប់អ្នកនយោបាយខ្មែរ ព្រោះថាមិនមានតែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទេ ដែលធ្វើដូច្នេះ សូម្បីតែអ្នកនយោបាយខ្មែរជំនាន់មុនៗ ក៏បានធ្វើតៗ គ្នាដូច្នេះអស់ជិត ១០០ឆ្នាំ មកហើយដែរ។
លោកថា ទម្លាប់ដាក់ឈ្មោះអ្នកដឹកនាំ ឬរបបនយោបាយតាមទីសាធារណៈ ដូចជាដាក់ឈ្មោះតាមស្ពានថ្នល់ តាមសួនច្បារ អាគារសិក្សា ជាដើម នៅតែពេញនិយមចំពោះអ្នកនយោបាយខ្មែរបច្ចុប្បន្ន។ ក៏ប៉ុន្តែ ឈ្មោះទាំងនោះក៏ត្រូវបានគេដូរចុះដូរឡើងក្នុងរបបនយោបាយនីមួយៗ ចាប់តាំងពីជំនាន់អាណានិគមបារាំង និងក្រោយឆ្នាំ១៩៥៣ មកម្លេះ ៖ «ជាទូទៅ ដាក់ឈ្មោះវីរបុរសអ្នកឯទៀតៗឬអ្នកល្បីឈ្មោះដូចជានៅប្រទេស កម្ពុជាយើងនឹង។ មហាវិថីកម្ពុជាក្រោម ក៏ជាឧទាហរណ៍ក្នុងការប្ដូរឈ្មោះ គឺដើមឡើយកាលពីជំនាន់បារាំងឈ្មោះថាអាណាម ក្រោយមកដូរមកផ្លូវកម្ពុជាក្រោម នៅពេលវៀតណាមចូលឆ្នាំ១៩៧៩ បានដូរទៅជា មហាវិថី មិត្តភាពកម្ពុជាវៀតណាម ហើយមហាវិថីសំខាន់ៗផ្សេងទៀតបានដូរឈ្មោះទៅជាមេដឹកនាំ កុម្មុយនិស្ត ខាងសូវៀតនិងអឺរ៉ុបល្បីៗ»។
លោកបន្ថែមថា ក្នុងរបប ប៉ុល ពត មិនបានឲ្យតម្លៃមហាវិថីទេ ព្រោះរបបនេះផ្ដល់តម្លៃឲ្យកសិកម្ម ដូច្នេះរបប ប៉ុល ពត ដាក់ឈ្មោះទំនប់ប្រឡាយក្នុងន័យនយោបាយរបស់របបនេះជំនួសមហាវិថី។
ការដូរចុះដូរឡើងនេះបានធ្វើឲ្យឈ្មោះមហាវិថីខ្លះបាត់ឈ្មោះ ទេ តែក៏ធ្វើអ្នកដំណើរ ឬអ្នកភ្នំពេញខ្លះ តាមមិនទាន់ ច្រឡំឈ្មោះ ព្រោះដូរឈ្មោះច្រើនដងពេក។
អ្នករត់ម៉ូតូរ៉ឺម៉កកង់បីនៅភ្នំពេញម្នាក់ថ្លែងថា ជួនកាលគាត់ហាក់ដូចជាវង្វេង ច្រឡំឈ្មោះមហាវិថីពេលដឹកភ្ញៀវម្ដងៗ ៖ «ផ្លូវធំៗ ខ្ញុំស្គាល់ខ្លះ កន្លែងខ្លះខ្ញុំអត់ស្គាល់ខ្ញុំសួរគេ។ ខ្ញុំស្គាល់មហាវិថីមុន្នីរេត មហាវិថីនរោត្តម មហាវិថី ម៉ៅ សេទុង មហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ី»។
ទោះយ៉ាងណា លោកថា អ្នកដំណើរភាគច្រើនមិនសូវហៅវិថីតាមឈ្មោះជាផ្លូវការទេ។ គេច្រើនហៅឈ្មោះចាស់ដែលគេធ្លាប់ហៅ ម្យ៉ាងទៀត ឈ្មោះវិថីពិបាកហៅ ព្រោះជាភាសាបរទេស ពិបាកធ្វើសំនៀងដូច ៖ «ខ្លះថាទៅផ្លូវមាត់ទន្លេ ខ្លះគេថា ទៅផ្លូវស៊ីសុវត្ថិ ខ្លះគេថាផ្លូវហាណូយ ខ្លះគេហៅសាមញ្ញថាផ្លូវដីហុយតែម្ដង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជខ្មែរមួយចំនួន បានរំលឹកថា ការដាក់ឈ្មោះវិថី នៅប្រទេសកម្ពុជា ក៏អាចបញ្ជាក់អំពីនិន្នាការនយោបាយរបស់អ្នកដឹកនាំខ្មែររាល់ជំនាន់ នៅសតវត្សទី២០ និង២១ដែរ គឺបានបង្ហាញថា អ្នកនយោបាយខ្មែរស្ទើរតែទាំងអស់មាននិន្នាការទោរទន់ទៅរករបប កុម្មុយនិស្ត លើកលែងតែលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ កាន់អំណាចឆ្នាំ១៩៧០ ដល់១៩៧៥ ដែលមាននិន្នាការលំអៀងទៅលោកសេរី ឬអាមេរិក។
លោក បណ្ដិត ឡៅ ម៉ុងហៃ រំលឹកថា ក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់គឺក្នុងឆ្នាំ១៩៦០ ជាង កម្ពុជាបានប្រកាសប្រកាន់ជំហរនយោបាយអព្យាក្រឹត្យ តែបើគេសង្កេតមើលឈ្មោះអ្នកដឹកនាំដែលចារឈ្មោះនៅតាមដងវិថី កម្ពុជា គឺសុទ្ធតែអ្នកដឹកនាំកុម្មុយនិស្ត។
Posted in: ព័ត៌មានជាតិ
